ویژگی های یک خانواده موفق خانواده مهمترين نهاد اجتماعي و كوچكترين هسته جامعه مي باشد كه از زن و مرد و فرزنــــدان تشكيل مي شود. اساس و ركن اصلي خانواده به عنوان زير بناي جامعه، ازدواج است و بدون ترديد يكي از وقايع و مراحل مهم زندگي هر انسان، ازدواج مي باشد. ازدواج فرآيندي از تعامل بين زن و مرد است كه تحت شرايط و مراسم قانوني،‌شرعي و عرفي برگزار مي شود و عمل آن مورد پذيرش شرع ،‌ قوانين و تشكيلا‌ت اجتماعي است.
    پديده ازدواج قادر است بسياري از نيازهاي فردي و اجتمــاعي زن و مرد را در قالب ارتباطات جسماني و جنسي،‌ رواني ، اجتماعي برآورده سازد.
    تشكيل خانواده يك نياز طبيعي انسان است و همه مكاتب سالم در جوامع بشري به ويژه مكاتب آسماني و خاصه دين مبين اسلا‌م بر آن صحه نهاده و پيروان خود را به آن ترغيب و دعوت نموده است.
    پيامبـــر گرامي اسلا‌م مي فرمايند: هيچ بنايي در اسلا‌م بنيانگذاري نشده است كه نزد خداوند محبوبتر از ازدواج باشد. 
    خانواده داراي دو ركن فيزيكي و معنوي است . ركن فيزيكي خانواده را زوجين و ركن معنوي آن را محبت و گذشت تشكيــل مي دهد. اركان فيزيكي ، بدنه و اسكلت خانواده را تشكيل مي دهد و اركان معنوي همانند روح و جان خانواده است.
    اگر خانــواده اي از دو نعمت محبت و گذشت محروم شود همانند كالبد بدون روح خواهد بود كه هيچ موفقيت و خوشبختي در اين خانواده وجود نخواهد داشت.
    آرزوي بزرگ هر انساني در تشكيل خانواده نيل به خوشبختي و موفقيت است. اما هر كس براي خوشبختي تعريفي دارد، يكي خوشبختي را در سلا‌مت و ديگري تأمين خانه و شغل مناسب،‌ يكي در دستيابي به خواسته هاي خود و ديگري در داشتن همســـر و فرزندان سالم مي داند . اما همين افراد وقتـــي به خواسته هاي خود رسيدند باز هم در جستجــوي خوشبختي ،‌آرزوي هاي ديگري را مطرح مي كنند.
    منتسكيــو، فيلسوف ، ‌سياستمدار و تاريخ شناس معروف فرانسوي معتقد بود كه اگر شخصــي آرزو كند خوشبخت يا شادكام باشد اين آرزو مي تواند به سادگي برآورده شود، اما مشكل آن است كه غالباً هر يك از ما تمايل داريم از ديگران خوشبخت تر باشيم و تحقق همين آرزوست كه هميشه دستيابي به آن را برايمان امري دشوار مي سازد و دليل اين دشواري نيز آن است كه در اكثر مواقع ما ديگران را خوشبخت تر از آنچه هستند مي بينيم.
    انسان در سايه ازدواج به كمال مي رسد. خداوند انسان را با اندكي تفاوت ساختماني و عاطفي در دو جنس آفريد و آرامش و نيكبختي را در پيوستن به هم و ازدواج قرار داد. در سوره روم آيه 20 مي خوانيم: خداوند براي شما از جنس خودتان جفتي بيافريد كه در كنار او آرامش يابيد و با هم انس گيريد و ميان شما رأفت و مهرباني برقرار نمود. واقعيت اين است كه سعادت و خوشبختي را فقط مي توان در زندگي خانوادگي سالم و موفق جستجو كرد، جايي كه محبت و عاطفه انسان را از محبت هاي بي پايه و سطحي بي نياز مي كند،‌جايي كه با تلا‌ش دو انسان اميدوار و با نشاط ، ‌محيطي سرشار از دوستي و احساس مسؤوليت فراهم مي شود.
    حال ببينيم عامل موفقيت خانواده چيست؟ چرا برخي ازدواج ها موفق و برخي ديگر ناموفق است؟ تفاوت بين افرادي كه ساليان سال در زندگي زناشويي خود كامياب هستند و كساني كه پيوسته با مشكل مواجه هستند چيست؟ با آن كه بيشتر زوج ها با آرزوهاي طلا‌يي زندگي زناشويي را آغــاز مي كنند، چرا برخي فقط چنــد سال شادي را تجربه مي كنند و برخي ديگر ساليان سال زندگي را با شور و شعف ادامه مي دهند؟ 
    بررسي ها نشان داده اند كه خانواده هاي موفق در ارضاي چهار نياز اساسي زير با يكديگر مشابه هستند:
    الف - تأمين كننده نيازهاي جنسي يكديگرند.
    ب - با يكديگر ارتباط و تعامل توأم با تفاهم دارند و در موقعيت هــاي گوناگون ستايش و قدرداني از يكديگر را ابراز مي كنند.
    ج - زمينه هاي تشويق جهت رشد و شكوفايي يكديگر را فراهم مي كنند.
    د - علا‌وه بر عشق و محبت نسبت به يكديگر به ازدواج و تشكيل خانواده نيز عشق مي ورزند و در حفظ بنيـاد خانواده پيوسته تلا‌ش مي كنند.
    مهارتهاي لا‌زم براي تشكيل خانواده موفق 
    1ـ يك خانواده موفق و خوشبخت از ابتدا اطاعت از خداوند و رضايت پروردگار را محور فعاليت هاي خود قرار مي دهد كه در اين صورت تحت حمايت و الطاف پروردگار مهربان و متعال خواهد بود.به عبارت ديگر اين خانواده «حق مدار» هستند.
    2ـ وجود معيارهاي صحيح و منطقي در انتخاب همسر و تشكيل خانواده در حفظ و استمرار و موفقيت آن سهم بسزايي دارد.
    3ـ در خانواده هاي موفق مهارت ايجاد ارتباط صحيح و مناسب بين افراد آن خانواده چشمگير مي باشد.
    4 ـ وجود خلق و خوي نيكو و اخلا‌ق و رفتار پسنديده از جمله خصايص خانواده موفق مي باشد.
    5ـ ابراز و اظهار محبت‌ گر چه باعث استحكام شالوده خانواده است اما براي تعميق و استمرار محبت و ايجاد انس و الفت بيشتر علا‌وه بر اين كه عملاً بايد نسبت به همسر و افراد خانواده مهر و محبت ورزيد،‌اين مهر و محبت را با زبان نيز بايد اظهار كرد و يكي از دلا‌يل موفقيت خانواده ها اظهار محبت و علا‌قه مي باشد.
    6 ـ خانواده هاي موفق در برخورد با مسايل و مشكلا‌ت زندگي به جاي انتخاب روش پرخاشگرانه،‌ خشونت آميز و بدبينانه از روش هـــاي گفتگوي مسالمت آميز، صميمانه و خوش بينانه استفاده مي كنند.
    7 ـ داشتن تعهد، ‌وفاداري، ‌اعتقـاد، ‌انصاف، صميميت، پذيرش متقابل ، ‌سعه صدر، ‌تفاهم و اعتماد متقابل بين افراد خانواده از ديگر ويژگيهاي يك خانواده موفق مي باشد.
    8 ـ افراد خانواده هاي موفق با نگرش مثبت نسبت به يكديگر و با مشورت و هماهنگي در امور زندگي ، ‌تعليم و تربيت فرزندان،‌ فعاليت هاي اجتماعي،‌ اوقات فراغت و چگونگي صرف آن،‌ ديد و بازديدهاي خانوادگي و نظايـر آن را تنظيم و برنامه ريزي مي كنند. در اين خانواده ها تعيين اهداف زندگي و برنامه ريزي در سرلوحه امور قرار دارد.
    9 ـ اين خانواده ها اوقاتي را براي بحث و گفتگوي خانوادگي اختصاص مي دهنــد و از بحث هاي بي نتيجه دوري مي كنند و به مسايل از نقطه نظر طرف مقابل نيز نگاه مي كنند. 
    10 ـ احترام متقابل در خانواده هاي موفق و خوشبخت يك اصل است.
    انسان از كرامت و شخصيت والا‌يي برخوردار است و به كرامت انساني خويش علا‌قه مند مي باشـد، به همين دليل خوش ندارد در معاشرت هاي اجتماعي مورد تحقير قرار گيرد. در محيط خانواده نيز احترام متقابل باعث جلب مودت و رضايت مي شود و به محيط خانه صفا و صميميت و آرامش مي بخشد.
    11 ـ در خانواده هاي موفق انتظارات افراد از يكديگركاملاً مشخص است و گاهي در فضايي محرمانه،‌ محبت آميز و صميمانه به ارزيابـــي افكار و روابط يكديگر مي پردازند و از يكديگر توقعات خارج از توان ندارند.
    12 ـ گذشت و عفو عنصر اصلي استمرار و استحكام و موفقيت اين خانواده ها مي باشد.
    13 ـ در خانواده هاي موفق امتيازات مثبت افراد هميشه در نظر گرفته مي شود و خطاها به صورت غير مستقيم و با بياني متين و آرام تذكر داده مي شود.
    14 ـ در خانواده هاي خوشبخت و موفق نه مرد سالا‌ري و نه زن سالا‌ري وجود دارد . به بيان ديگر اصولاً رابطه سلطه گرانه و سلطه پذيرانه چه از طرف مرد و چه از طرف زن و چه فرزندان براي كانون گرم خانواده آفت بزرگي به شمار مي رود.
    15 ـ موارد سؤ تفاهم يا مسايل مورد اختلا‌ف در چارچوب خانواده مطرح و از پيــشداوري،‌ تصميمهـــاي نادرست و غير منطقي و شكل گيري افكار منفي پرهيز مي شود.
    افراد خانواده بايد از بروز سؤ تفاهمات و سؤ ارتباطات پيشگيري كنند و در اولين فرصت ممكن به حل و فصل آنها بپردازند، زيرا سؤتفاهمات و سؤ ارتباطات به صورت يك فرآيند مخرب و پيشرونده عمل مي كنند و همانند يك گلوله برفي به تدريج به يك بهمن بزرگ تبديل مي شوند و بنياد زندگي را از ريشه برمي كنند و متلا‌شي مي سازند.